Cedola di Guglielmo Deolaì fiolario muranese=Consiglio Nazionale delle Ricerche, Istituto Opera del Vocabolario ItalianoVittorio Formentin, Baruffe muranesi. Una fonte giudiziaria medievale tra letteratura e storia della lingua, Roma, Edizioni di Storia e Letteratura, 2018 [testo pp. 128-30].Cedola di Guglielmo Deolaì fiolario muranese=1325L-25490ven.venez.doc. giur.TS1325
In nomine Dei eterni, amen. Anno ab incarnatione domini nostri Iesu Christi millesimo trecentesimo vigesimo quinto, mense iulii, die octavo intrante, indictione octava, Muriano. Cum Guilielmus Deolay` fiolarius de confinio Sancti Stephani de Muriano, iacens infirmus in domo sua, sanam tamen habens mentem et integrum conscilium, me Marcum presbyterum plebanum Sancti Stephani de Muriano et notarium ad se vocari fecisset, porexit et dedit mihi propria manu sua quandam cartam seu cedulam bonbicinam propria, ut dixit, manu sua scriptam et suo sigillo sigilatam, rogans me ut suum testamentum facerem, complerem et darem secundum quod in ipsa carta seu cedula bonbicina plenius continetur, cum addicionibus et clausulis que consueverunt in testamentis apponi, cuius cedule tenor per omnia talis est: «nome de Deo et de madona Sancta Maria, corando li anni del nostro Segnor Iesù Cristo mille CCC et XXV, del mese de maço, eo Vilielmo Deolay` sì scrivo questo meo testamento, et sì ordeno mei comissarii Çane et Lunardo mei fiioli et dona Viola mia muier. Enprima sì ordeno dreto diesemo. Item ordeno doe caritade de sol. V de gross. per una o da ende en su. Item laso a mie fiie Cecilia et Donada et Tomasina sol. V de gross. per una; et se elle romagnesse vedoe et non avese soa chasa là u' elle podese star, che elle debia aver uno albergo en questa mia chasa en soa vita, stagando vedoe. Item laso ali fiioli et fiie che fo de mia fiia Chatarina, la qual fo muier de Maphio Placito, çoè Donado et Benedeto et Margarita et Bortholamia, libr. IIIJ de piçoli per çascadun et per çascaduna. Item laso ale fiie de mia fiia Donada, çoè Antonia et Biatrise et Madalena, sol. V de gross. per una, quando elle se maridasse. Item lasso a Perina fiia de mia fiia Tomasina et a Francesco, entrambi mei nevodi, sol. V de gross., quando la dita Perina se maridasse. Item lasso per l'anema mia ala glesia de Sen Stephano de Muran sol. X de gross. per far una streta et una dalmadega, açò che li previdi sia sempre tegnudi a pregar Deo per l'anima mia. Item lasso ala glesia de madona Sancta Maria de Muran sol. V de gross. per far una fanestra dalo corpo de Cristo. Item lasso ala mia scola deli fioleri libr. X de piçoli per sovignir ali poveri enfermi, segundo como pararà ali mei comessarii. Item lasso ala congregacion de Muran sol. IJ de gross., açò ch'eo sia recomandado en tuti li soy beneficii. Item lasso ala congregacion de Sen Lucha gross. XIJ per l'anema mia. Item lasso a tute le altre congregacion de Venesia sol. XX de piçoli per una, açò ch'eo sia sempre recommandado en li soy beneficii. Item lasso ali amaladi de Sen Laçaro do karitade. Item lasso che se debia cellebrar per l'anema mia M messe et tute en Muran, segundo co' pararà ali mei comessarii. Item lasso IJ.c messe che se debia cellebrar ali frar menori et C messe ali frar remitani da Sen Stevano. Item lasso CC messe che se debia cellebrar per l'anema mia a Sancto Mathia de Muran. Item lasso per maltoleto, s'eo avesse abudo del'altrù, sol. X de gross.. Item lasso ale fiie de mio fiio Lunardo sol. X de gross. per una et a so fiio sol. V de gross.. Item lasso ali fiioli de mio fiio Çane libr. X per homo. Item lasso la mia chasa, la qual è posta en la contrada de Sen Stephano de Muran, ali diti mei fiioli, çoè Çane et Lunardo, la qual confina da una soa parte cum una terra voda la qual fo da ka' Traenanti, che responde ali Prochoratori de Sen Marcho, et dal'atra parte confina cum Thomadelo Balestra et cum li fradelli, dala qual parte sì è un muro comun deli diti Thomadello et soy fradelli et mio; dal'un cavo confina sovra lo rio comun de Sen Stephano, dond'è la entrada et ensida, dal'altro cavo sì è lo paludo vole lago de Sancto Ciprian de Muran, unde ella à entrada et ensida et çaglason. Et lago la dita mia chasa ali diti mei fiioli, çoè Çane et Lunardo, cum questa condicion, ch'ela no se possa vender né donar né empegnar ni per anema çudegar, et che ella debia sempre andar de redo en redo; et se redi no romagnise, che questa mia chasa sia partida, çoè li fiti d'esa, en IIJ parte: l'una parte sia per cunçer dele glesie de Muran, çoè Sancta Maria, Sen Stephano, Sen Salvador, Sen Martin, Sento Mathia et Sen Maphio, et de questa parte dele glesie sia fate IJ parte et una mitade sia per cunçer dela glesia de Sancta Maria, l'altra mitade sia de Sen Stephano, l'altra parte sia per quarto a quele IIIJ glesie, como è scrito de sovra. La segunda parte, como è dito dele glesie, cossì sia partide per terço en li previdi segular, açò che elli debia senpre comemorar mi et queli che de chasa mia en li soy beneficii. La terça parte, como è dito dele glesie et deli prevedi, sia così per terço partida per li poveri besognosi, che prega sempre per l'anema mia et deli mei, et questo s'entende tignando sempre la chasa en cunço. Et morando li mei comessarii, voio et ordeno che sia mei comessarii li Procolatori de Sen Stephano et quelli de Sancta Maria. La partison de questa mia chasa voiio et ordeno en questo modo: la parte la qual confina cum li Percolatori de Sen Marcho voiio che sia de mio fiio Lunardo, cossì como ten la cha' dala fornase, et vada cossì cum lo muro dreto, passando lo albergo scuro, enfina ala chamara che ven sovra lo poço, et la camara sì de soto como de sovra sia de questa parte; dala porta en fora, sì lo poço como la cha' dala chalchera sia comun sì del'una parte como del'altra; la parte de verso Thomadello et li fradelli sia de mio fiio Çane enfina ala partison delo dito muro de meço cum tuto lò che era la chalchera vera et cum quello albergo scuro, sì de soto como de sovra, enfina ale IJ chamare che sé una de soto et una de sovra; et la parte de dredo, como è dito del poço et dela chalchera, che sia comun per entrambe le parte, salve tute le raxon delo monestero de Sen Ciprian de Muran. Item lasso alo dito Çane mio fiio la mia terra voda che fo da ca' Mariçusto, posta en la cuntrada de Sancta Maria de Muran, cum questa cundicion, ch'elo sia tegnudo et debia pagar et satisfar del so proprio tuti li lassi li qual è scriti de sovra en questo mio testamento, et ch'elo debia tor un prevede lo qual debia dir messe per anema mia et de quele mee done che è passade ananti de mi enfina ad un anno, et ch'elo sia tegnudo ad dar ala glesia de Sen Stephano de Muran un dopler da VJ libr. ogno anno enfina IIJ anni per alumenar lo corpo de Cristo et far una charitade, secundo como parà ad elli. Item lasso alo dito Lunardo mio fiio la mia aqua de chavo de rio, la qual eo è en cumpagnia cum Thomadello et cum li fradelli. Item voio et ordeno che, se mia muier vorà star en la chasa, ch'ela debia aver per so stacio uno albergo et abia le spensarie dala chasa enfina ad un anno. Item voio et ordeno che dredo la mia morte Çane et Lunardo mei fiioli non abia a far alguna cosa ensembre, et che, pagandose la dota de mia muier del mobele dela chasa, tuto quello che avançarà romagna a Lunardo, et de questo et de questo Çane non abia ad far alguna cosa, sì de reçever como de dar, et cossì Lunardo non abia ad demandar ad Çane né da Venesia né d'altronde alguna cosa, et en questa mainera sia partidi l'un dal'altro, salvo ch'eli debia eser ensenbre ad fornir la comessaria, et d'altro non abia ad partir ensenbre, et salvo ch'eo voio che de questa dita dota de mia muier lo dito Çane mio fiio debia pagar libr. IIJ de grossi. Et se eo avese scrito en questo mio testamento cossa alguna che fosse contra lo statuto et ordene de Venexia, ordeno che sia reduto al statuto et ordene secundo la forma del statuto de Venexia». Preterea plenissimam virtutem et potestatem do, conferro atque tribuo suprascriptis comissariis meis post obitum meum omnia mea bona mobilia et immobilia intromitendi, inquirendi, interpellandi, advocatos, precepta et interdicta tollendi, placitandi, respondendi, legem et sententiam petendi, consequendi et audiendi, petendi, exigendi et excutiendi omnia bona mea et habere a cunctis meis debitoribus ubicumque vel apud quemcumque ea vel ex eis invenire poterunt cum cartis et sine cartis, in curia et extra curiam et generaliter omnia mea facta et negocia generalia et specialia tractandi, procurandi et exercendi et si opus fuerit secundum usum iurandi, securitatis cartas et omnes alias cartas necessarias ac quicquid aliud exinde oportunum fuerit faciendi sicut egomet vivens possem facere vel deberem et quicquid dicti mei comissarii fecerint semper sit firmum et hoc meum testamentum firmum et inviolabile perpetuo esse iudico. Si quis igitur ipsum frangere vel corumpere presumpserit, iram Dei omnipotentis se noverit incursurum. Insuper et componat cum suis heredibus et successoribus suprascriptis comissariis meis et eorum heredibus et successoribus auri libr. quinque et hanc mei testamenti cartam in sua permaneat firmitate. Signum suprascripti Guilielmi Deolay` qui hoc rogavit fieri. Ego Natalis presbyter Sancte Marie de Muriano testis subscripsi. Ego Marcus Pitato presbyter Sancti Stephani de Muriano testis subscripsi. Ego Marcus presbyter plebanus Sancti Stephani de Muriano et notarius complevi et roboravi.